Plezantropowi, Sławomirowi Majewskiemu, czytelnikowi twórczemu, człowiekowi bez przerwy udowadniającemu podobnym do mnie patałachom słowa, że niekiedy warto pisać.
M. Jastrząb (Owsianko)
…to, co dostrzegamy na horyzoncie, nabiera tajemniczego ogromu i, jak nam się wydaje, zamyka się nad światem, którego nie zobaczymy już nigdy; a jednak posuwamy się naprzód i niebawem to już my jesteśmy na horyzoncie w oczach pokoleń będących za nami; a tymczasem horyzont się cofa i świat, co wydawał się skończony, rozciąga się dalej.
Marcel Proust „Czas odnaleziony” PIW 1979 str. 901
I
Człowiek noworodkowy, prowizoryczny, jeszcze nie wiedzący, na czym polega życie wśród innych, jest pewny siebie i swoich zapatrywań, radykalny w nich i autorytatywny w ich wygłaszaniu; chce zmieniać, osądzać, ulepszać świat, nie dając mu w zamian nic, poza gołosłowiem swojego sprzeciwu. Celesta odwrotnie; intuicyjny Sokrates, z pokorą i na każdym kroku stwierdza, że wie, jak mało wie. Gdyby ludzie tacy jak Proust mieli swoje Celesty, ilu można by było uniknąć nieporozumień i ilu oszczerców straciłoby fach; szkoda, że nie zabrała głosu wcześniej.
Gdy zjawiła się na trochę, było rzeczą naturalną, że zostanie na dłużej, tak jak rzeczą najzupełniej naturalną było dla niej to, że Marcel żyje niezgodnie z jej przyzwyczajeniami: zasypia, gdy inni wstają, wstaje, gdy inni kładą się na spoczynek. Pochodzi ze wsi. Ma 21 lat, gdy zostaje przy Marcelu. Dopiero zaczyna rozglądać się po życiu, ale chce je poznać, jak najwięcej i jak najlepiej chce w nim być.
Jest mężatką; jej mąż pracuje u Prousta też. Jest kierowcą taksówki pana Marcela. Jej dotychczasowe, uregulowane życie, ulega zaburzeniu. Bez wielkiego żalu, spontanicznie i niezauważalnie dla siebie – rezygnuje ze starych nawyków do wczesnego wstawania, z coniedzielnych wypraw do kościoła. Dziwna fascynacja osobowością pisarza wywiera wpływ na nią tak ogromny, że nie odczuwa tęsknoty za poprzednim życiem, którego się dobrowolnie wyrzekła. Dziwna? Zastanawiam się, czy gdyby nie szczęśliwy traf, przypadek nazywający się Celesté Albaret, znalazłby drugą taką oddaną duszę, drugie tak mu wierne serce, kobietę zachłanną na życie przy nim, zastępującą mu matkę i będącą dla niego córką jednocześnie? Była to miłość, jaką przeżyć chciałby każdy, miłość nieczęsta i powiedzieć o niej prawdziwa, to nie powiedzieć o niej niczego.
Czytaj dalej